Sự tạo thành công ung thư thực nghiệm động vật là một vấn đề vô cùng quan trọng và rất cần thiết. Vì trên cơ sở này mới tìm hiểu được quá trình động học điều trị ung thư, ung thư càng được phát hiện sớm thì càng có nhiều khả năng chữa khỏi
Cách đây hơn 40 năm, tại một hội nghị Ung thư quốc tế tại Mạc Tư Khoa gần 5000 nhà khoa học về dự của hầu hết các nước trên hành tinh đã phải trả lời ba câu hỏi của các nhà báo về ung thư như sau:
(1) Ung thư có tăng tăng lên không?
(2) Ung thư có trẻ ra không? và
(3) Ung thư có trị khỏi được không?
Dĩ nhiên các câu hỏi đó cho đến nay hãy còn khó trả lời.
Chúng ta biết rằng, từ xưa cha ông ta vẫn coi ung thư như một bệnh của “tứ chứng nan y” tức là một bệnh trong bốn bệnh khó chữa nhất. Khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển cao – mang lại cho con người nhiều điều kỳ thú. Các bệnh nặng kia đã dần dần được giải quyết tận gốc như bệnh phong, bệnh lao chẳng hạn. Duy có ung thư cho đến bây giờ vẫn còn là một điều thách đố. Hàng nhiều triệu đô la của các nước đã đổ vào nghiên cứu mà vẫn chưa thắng nổi. Trong một tạp chí La Recherche 1996 của Pháp cho biết: sau khi tham vấn một số ý kiến của các chuyên gia đầu ngành, có một vị tổng thống của một nước thuộc loại cường quốc trong những năm của thập kỷ 70 đã công khai tuyên bố – sẽ thanh toán bệnh ung thư sớm vào năm 1976. Cũng trong niềm hoan hỉ lạc quan đó, một nhà ung thư học có tiếng tăm cũng đã vội nói thêm – “chúng ta cũng đã đi tới đích, điều chúng ta cần là năng lượng và ngân sách như những điều đó đã cho phép đưa người lên mặt trăng”. Cho đến bây giờ đã trải qua 21 năm theo hạn định và đã chi ra khoảng 40 tỷ đô la ở cả hai bờ Đại Tây Dương mà vẫn chưa nhìn thấy chiến thắng, số người chết vì ung thư vẫn tăng lên.
Ung thư vẫn phát triển và đang dần có nguy cơ chuyển thành nguyên nhân tử vong số một của toàn cầu. Hiện nay theo số liệu thống kê của Tổ chức y tế thế giới cho biết hàng năm có 5 triệu người chết vì bệnh ung thư, và mỗi năm chỉ riêng ung thư phổi cũng có thêm một triệu ca mới.
Người ta thấy 80-90% bệnh ung thư là do yếu tố môi trường sinh thái gây ra trong số đó tới 90% là do tác động của hoá chất. Xã hội càng phát triển, chứng bệnh gây ra bởi lối sống, hành vi và môi trường sinh thái càng tăng lên – mà người ta gọi là căn bệnh của xã hội hiện đại.
Theo thống kê của Cục Đăng ký hoá chất Mỹ thì hiện nay có khoảng 5 triệu loại chất hoá học khác nhau từ đồ ăn, thức uống, quần áo, mỹ phẩm, bột giặt và các đồ dùng hàng ngày, chẳng hạn thực phẩm có hơn 8000 loại, mỹ phẩm hơn 3000 loại, thuốc chữa bệnh hơn 2000 loại, đồ dùng hàng ngày hơn 60.000 loại v.v... Với số lượng hoá chất khổng lồ nói trên nên có báo chí nói rằng: con người đang tận hưởng một cuộc sống phồn vinh – “giàu của ngon vật lạ” trong sinh hoạt riêng tư hàng ngày. Nhưng mặt khác cũng đang bị thảm hoạ đau thương với nhiều bệnh tật đặc biệt là ung thư, dị dạng đột biến... do các hoá chất đó gây ra. Thức ăn, đặc biệt thịt đỏ có liên quan tới ung thư đại tràng, thức ăn mỡ có liên quan tới ung thư vú, buồng trứng, tuyến tiền liệt, các chất nitrit bảo quản thịt hộp có liên quan tới ung thư dạ dày, phóng xạ làm tăng sinh bệnh ung thư máu, bệnh u tuyến giáp trạng, tia cực tím của ánh nắng mặt trời là nguyên nhân gây ung thư da, amiăng trong vật liệu xây dựng, chữa cháy là nguyên nhân gây ung thư màng phổi, màng bụng, màng ngoài tim, benzen và nhựa đường gây ung thư bàng quang .v.v...
Về mặt cơ chế sinh bệnh ung thư, hiện nay người ta cũng đã dần sáng rõ. Đó là sự tương tác giữa các yếu tố hoá chất của môi trường sống với các yếu tố gen. Bi kịch ung thư diễn ra qua cơ chế rối loạn DNA tức là qua các gen điều chỉnh sự sống và chết của các tế bào.
Một chất độc môi trường như kể trên có thể tác động lên cấu trúc DNA – nhất là vào chỗ gen áp chế ung thư của tế bào làm nó hư hỏng và biến dị. Cơ chế trong ung thư phổi, vú là do phong bế của hai gen P53 và P16 đó, dẫn đến tế bào phát triển sinh sản vô hạn độ và trở thành ác tính.
Liên quan chặt chẽ với môi trường sống, lại tổn hại đến gen thì rõ ràng ung thư là một bệnh khó chữa. Như vậy muốn hạn chế được ung thư biện pháp phòng ngừa phải được ưu tiên hàng đầu. Chúng ta có thể giảm được một nửa số ca ung thư bằng những cách sống đơn giản như không hút thuốc, không uống rượu, nên ăn nhiều rau quả và các chất xơ sợi, ít ăn thịt, mỡ động vật, tránh xào nấu rán nướng nhiều, tránh ánh nắng mặt trời gay gắt chiếu vào người v.v...
Trong 17 năm kể từ năm 1981, chúng tôi bắt đầu gây ung thư thực nghiệm trên động vật. Trong nghiên cứu ung thư, sự tạo thành công ung thư thực nghiệm động vật là một vấn đề vô cùng quan trọng và rất cần thiết. Vì trên cơ sở này mới tìm hiểu được quá trình động học điều trị ung thư, ung thư càng được phát hiện sớm thì càng có nhiều khả năng chữa khỏi. Mặt khác tạo được khối u một cách chắc chắn thì trên cơ sở đó cũng mới sử dụng được các chất có hoạt tính sinh học từ cây cỏ thiên nhiên làm nguồn dược liệu nghiên cứu phòng chống ung thư được.
Trên ý nghĩa đó, chúng tôi đã xây dựng thành công được mô hình ung thư thực nghiệm dạng fibrosarcoma trên động vật để thử chế phẩm. Chế phẩm CADEF còn gọi là HTCK và các chế phẩm khác của chúng tôi trên ung thư thực nghiệm đã hỗ trợ làm chậm sự hình thành và phát triển u, cũng như kéo dài đời sống của chuột mang u. Nhờ đó chế phẩm cũng đã được dùng hỗ trợ trong xử trí lâm sàng trên một số bệnh nhân ung thư vòm mũi họng sau chiếu xạ tình nguyện ở Bệnh viện K Trung ương để phòng tái phát và di căn, sau khi đã được thử độc tính và kiểm nghiệm ở Viện kiểm nghiệm Trung ương những kết quả ban đầu thu được cũng có nhiều hứa hẹn.
GS. VS. TSKH. Đái Duy Ban