Các nhà thực vật học đã tìm thấy đột biến phân nhánh không giới hạn ở đậu Hà Lan. Đột biến này loai bỏ khả năng sản xuất strigolacton ở đậu Hà Lan. Khi được cung cấp strigolacton, khả năng phân nhánh ngừng lại.
Các nhà khoa học từ Phòng thí nghiệm Sinh lý thực vật đại học Wageningen và nhóm các nhà khoa học quốc tế đã phát hiện ra một nhóm hoóc môn thực vật mới, được gọi là strigolacton. Nhóm này được biết có liên quan trong sự tương tác giữa thực vật và môi trường.
Các nhà khoa học hiện nay đã chứng minh strigolacton có vai trò quyết định sự phân nhánh của thực vật như một hoóc môn. Phát hiện này có tầm quan trọng lớn lao cho việc cải tiến nông nghiệp. Các ứng dụng bao gồm sự phát triển hoa cắt cành hay cà chua với nhiều hoặc ít nhánh hơn.
Sự tăng trưởng và phát triển của thực vật được điều khiển chủ yếu bởi hoóc môn thực vật. Thực vật tự tạo ra các chất hóa học để điều khiển sự tăng trưởng và phát triển rễ và thân. Một số nhóm hoóc môn thực vật như auxin, giberelin và cytokinin đã được phát hiện bởi các nhà khoa học từ nhiều thập kỷ trước. Hiện tại, một nhóm hoóc môn thực vật mới đã được tìm thấy và được gọi là strigolacton.
Nghiên cứu trước đây bởi các viện kể cả đại học Wageningen đã cho thấy rằng strigolacton giữ vai trò chính trong sự tương tác giữa thực vật và môi trường xung quanh chúng. Do thực vật không thể di chuyển nên chúng thường sử dụng các hợp chất hóa học của riêng mình để đáp ứng với môi trường theo cách tốt nhất mà chúng có thể. Ví dụ: strigolacton có vai trò quan trọng trong sự tương tác giữa thực vật và các nấm cộng sinh. Các loại nấm này sống trong mối liên hệ cộng sinh với thực vật, chúng chuyển các chất khoán từ đất đến thực vật, trong khi đó thực vật cung cấp trở lại cho chúng đường.
Có một điều không may là các strigolacton cũng bị “chiếm đoạt” bởi các sinh vật có hại: chúng giúp cho hạt của các loài kí sinh nẩy mầm ở vùng xung quanh rễ cây. Cây con của loài kí sinh tấn công rễ cây và dùng chất dinh dưỡng của rễ cho sự tăng trưởng và sinh sản của chúng. Tuy nhiên, không giống các loại nấm cộng sinh, chúng không cung cấp bất cứ thứ gì trở lại cho cây mà trái lại còn làm cho cây chết.
Nhóm nghiên cứu quốc tế bao gồm các nhà khoa học Pháp, Úc và Hà lan đã tìm ra các đột biến phân nhánh không giới hạn ở đậu Hà lan. Những cây này không có khả năng sản xuất strigolacton, và khi được thêm strigolacton, khả năng phân nhánh bị ngừng lại. Kết quả tương tự cũng xảy ra ở một loại cây khác đó là thale cress (Arabidopsis thaliana). Các cây đột biến cũng gây ra một sự nẩy mầm thấp hơn đáng kể đối với hạt của loài kí sinh và giảm thấp sự tương tác với các nấm cộng sinh.
Các nhà khoa học cũng đã cho thấy có một “phản ứng chất nhận” chuyên biệt cho nhóm strigolacton xảy ra ở thực vật, đây là một hiện tượng đặc trưng cho hoóc môn thực vật. Mặc dù một số cây trước đây được phát hiện có sự phân nhánh không giới hạn (không sản xuất strigolacton), nếu sự kết nối với các chất nhận strigolacton của chúng bị xáo trộn thì việc thêm strigolacton ngoại sinh không thể ngừng sự phân nhánh.
Người ta cũng đã cho thấy thực vật có khả năng vận chuyển strigolacton nội sinh, và nhóm chất này tác động ở một nồng đố rất thấp; đây là hai đặc tính chuyên biệt khác của hoóc môn thực vật.
Hy vọng khám phá mới này sẽ được áp dụng vào nông nghiệp và nghề làm vườn.Các loại hoa cắt cành và cây trồng trong chậu với sự phân nhánh nhiều hoặc ít hơn có thể có một giá trị trang trí đặc biệt, trong khi các loại cây trồng với sự phân nhánh nhiều hoặc ít hơn có thể có ích trong trồng trọt. Ví dụ: các cây cà chua có sự phân nhánh ít hơn có thể có ích đối với việc nuôi trồng trong nhà kính.
Nguyễn Xuân Dũng (Nguồn: ScienceDaily 13/8/2008)